TKY14

Kalite Araçları

Kuruluşlar iletişim ve teknoloji dünyasında rekabet edebilmek amacıyla , operasyonlarında büyük değişimleri sağlayabilmek için sürekli iyileşmeyi stratejileri olarak kullanmaktadır. Kalite araçları çalışanların katılımı ile , iyileştirme çevriminin her aşamasında (Planlama, Uygulama, Kontrol, Standartlaştırma) kullanılabilecek temel araçlardır.

Kalite Araçları

Sebep sonuç diyagramı

İlişkilendirme diyagramı

İşleyiş diyagramı

Dağılım diyagramı

Kontrol çizelgesi

AĞAÇ DİYAGRAMI

Ağaç Diyagramı: Geniş bir hedefi grafik olarak daha detaylı seviyelere ayırmak için kullanılır.
Nasıl uygulanır ?
1. Hedef belirlenir. Mesela işyeri önerilerini arttırmak. İlişkilendirme diyagramı, sebep sonuç diyagramından veriler gelir. Kaynak ne olursa olsun, açık eyleme dayalı ifadeler olmalıdır. Takım üyeleri hedef hakkında detaylı bilgisi olan kişilerden oluşmalıdır.
2. Temel başlıklar oluşturulur.
3. Bu hedef nasıl yapılır sorusuyla başlıklar detaylandırılır.

Başa Dön

AKIŞ DİYAGRAMI

Akış Diyagramı: Herhangi bir ürün veya servisi oluşturan olayların akışını belirlemek amacıyla kullanılır. Sürecin tüm adımlarını gösteren resimsel bir tanıtımdır. Sürecin çeşitli adımlarının, diğer hangi adımlarla ilgili olduğunun belirler.
Daha önce gözden kaçabilen problemin kaynağı olabilecek adımlar bulunabilir.
Takımın süreç hakkında hemfikir olmasını sağlar Akış diyagramları bir malzeme çıkışından, bir ürün servisine kadar çeşitli durumlarda kullanılabilir.

Nasıl uygulanır
1. Sürecin yapısını ve sınırlarını belirle
2. Sürecin adımlarını belirle ve sırala
3. Uygun sembolleri kullanarak akış DİYAGRAMInı çiz
4. Doğruluğunu test et, son hale getir
5. İdeal akışı çiz, farklılıkları iyileştirme fırsatı olarak belirle

Başa Dön

BEYİN FIRTINASI

Beyin Fırtınası: Belli bir konuda çok sayıda yaratıcı ve verimli fikir yaratmak için kullanılan genel bir metodudur. Bütün grafikleme teknikleri kullanıcının dikkatini problemin gerçekten önemli boyutlarına çekmeyi sağlar. Bunun yanında problemi veya çözümü tüm boyutlarıyla geniş biçimde düşünmek önemlidir. Beyin fırtınası 2 şekilde kullanılabilir.
1.Yapılandırmalı - Gruptaki her kişi kendi sırası geldiğinde fikrini söyler .
2.Yapılandırmasız - Grup üyeleri akıllarına geldiğinde fikirlerini söyler.

Nasıl uygulanır
1. Beyin fırtınası yapılacak konu hakkında herkes hemfikir olmalıdır. Konuyu tahtaya yazın.
2. Her fikri tahtaya veya bir çizelgeye yazın.
3. Asla fikirleri eleştirmeyin.
4. Yazılanları yorumlamadan söyleyenin kelimeleriyle yazın.
5. Fikir çıkmayıncaya kadar birkaç tur döndürün
6. Turlar bitince fikirlerin anlaşılması için tartışın

Başa Dön

DAĞILIM DİYAGRAMI

Dağılım DİYAGRAMI : 2 değişkenin ilişkili olduğu teorisini test etmek amacıyla bir değişken değiştiğinde diğer değişkenin durumunu göstermek için kullanılır.
Dağılım DİYAGRAMI olası sebep ve sonuç ilişkisini test etmek için bir tekniktir.
Bir değişkenin, diğerinin sebebi olduğunu ispatlamaz fakat ilişkinin var olduğu ve zayıf olduğu yerleri ortaya çıkarır.
Dağılım DİYAGRAMI X ekseni 1. değişkenin ölçüm değerlerini, Y ekseni de 2. değişkenin değerlerini gösterecek şekilde kurulur.
Noktalardan oluşan kümenin sıklığı ve yönü 2 değişken arasında ilişki hakkında ipuçları verir.

ÇEŞİTLİ DAĞILIM DİAGRAM TİPLERİ

Başa Dön

GÜÇ ALANI ANALİZİ

Güç alanı analizi : Bir problemin çözümünü destekleyen veya karşı olan faktörlerin belirlenmesi için kullanılır Değişim güçler arasındaki mücadelenin sonucudur. Bu fikri geliştiren tekniğe Güç Alanı Analizi denir. İstenen değişikliğin tüm yönlerini görmeyi sağlar . Sürücü güç değişikliğe zorlayan , önleyici güç ise hareketi engelleyen güçtür.

Pratik bir örnek olarak kilo kaybını düşünelim

Güç alanı analizi değişiklik olmasına nasıl yardım eder?
1.Arzulanan değişiklik için insanları her şeyi bir arada düşünmeye zorlar. Burada yaratıcı düşünce desteklenmelidir.
2.Kişileri denge çizelgesinin her 2 yanındaki faktörlerin önceliği hakkında fikir birliğine varmaları için cesaretlendirir. Takımın fikir birliğine çabuk varması için Nominal grup tekniği kullanılabilir.
3.Değişime başlamak için hedef seçmede bir başlangıç noktası sağlar.

Başa Dön

İLİŞKİLENDİRME DİYAGRAMI

İlişkilendirme DİYAGRAMI: Takımın çok sayıda fikir üretebilmesi ve daha sonra bu fikirleri doğal bir şekilde gruplandırabilmesi ve özetlemesi için kullanılır. İlişkilendirme DİYAGRAMI sürecin tüm aşamalarında takımdaki herkesin yaratıcılığını teşvik eder.
İletişim engellerinin kırılmasını sağlar

Nasıl uygulanır ?
1. Üzerinde konuşulan konu bir cümle ile ifade edilir
2. Beyin fırtınası yapılarak en az 20 fikir üretilir
Her fikir Post-it’lere uzaktan görülebilecek şekilde yazılır. Tek kelime kullanmaktan kaçınılmalı en az isim ve fiil yazılmalıdır. 4-7 kelime tercih edilir.Tipik bir benzerlik DİYAGRAMI 40-60 fikirden oluşur.100-200 olanına da rastlanabilir
3. Konuşmadan, fikirler eşzamanlı olarak 5-10 ilgili gruba toplanır . Tipik bir benzerlik DİYAGRAMI 5-10 gruptan oluşur.
4. Herdir grup için takımın ortak kararı ile özet / başlık kartları oluşturulur.
Her fikir grubu için bir başlık oluşturularak Post-it’lere yazılır ve o grubun başına konur.Taslak başlık kartları Her grup için cümleler üzerinde karar birliğine varılır. Başlık kartları son haline getirilir. Çok büyük gruplandırmalarda gerek görülüyorsa alt gruplara bölünerek başlıkları oluşturulur. Not kartlarından birinin başlık kartı olması mümkündür, fakat yeni bir kart yaratmak daha yenilikçi fikirlere ulaştırabilir.
İlişkilendirme DİYAGRAMI son haline getirilir.

Başa Dön

İŞLEYİŞ DİYAGRAMI

İşleyiş DİYAGRAMI : Belirli bir zaman süresinde basitçe gözlem noktalarının dağılımını göstermek için kullanılır. Gruba çözümün etkilerini ölçmek için uygulama öncesi ve sonrası performans ölçümlerinin karşılaştırılabilmesi imkanı sağlar Eğilimi tahmin etmek için bilgiyi izlemeyi sağlar

Nasıl uygulanır ?
1. Proses performans ölçütlerine karar verilir
2. Veriler toplanır
3. X-Y eksenine ilgili veriler işaretlenir

İşleyiş DİYAGRAMI kullanımında tehlike, her değişimi önemli görmektir.Diagram proseste gerçekten önemli değişimlere dikkati vermek için kullanılmalıdır. Örneğin herhangi bir prosesi gözlerken ortalamanın altında iniş ve çıkışlar dengeli olmalıdır. Tek yönde
giden 9 nokta istatistiksel olarak alışılmamış bir durumu işaret eder.

Başa Dön

HİSTOGRAM

Histogram : Her kategorideki değişken değerlerin frekans dağılımını bir diagram ile göstermek için kullanılır. Çeşitli değişkenlerin ortaya çıkma sıklığını gösterir

Nasıl uygulanır
1. Proses ölçütlerine karar verilir, veri toplanır
2. Verilerle bir tablo oluşturulur. Min.50-100 veri toplanmalıdır
3. Histogramın kaç sütundan oluşacağı, sütun genişliği hesaplanır
4. Histogram çizilir ve yorumlanır
Proses sınırlar içinde mi ?
Değişkenlik istenen seviyede mi ?

Başa Dön

KONTROL ÇİZELGESİ

Kontrol Çizelgesi : Yöntemleri belirlemeye başlamak amacıyla, örnek gözlemleri üzerine kurulu verileri toplamak için kullanılır. Kontrol çizelgeleri "Belirli olaylar ne sıklıkta tekrarlanıyor?" sorusuna cevap veren basit ve kolay bir formdur.
Nasıl uygulanır
1. Hangi olayın gözleneceği üzerinde fikir birliği olmalıdır.
2. Verinin hangi zaman periyodlarında kimin tarafından nereden, toplanacağına karar verilmelidir. Bu periyod saatten, haftalara kadar değişebilir.
3. Kullanımı kolay ve açık bir form tasarlanmalı, kolonların isimlendirilmesi tam ve veri girebilmek için boşluklar yeterli olmalı.
4. Veriler tutarlı ve dürüst biçimde toplanmalıdır.

Başa Dön

NOMİNAL GRUP TEKNİĞİ

Nominal grup tekniği: Grubun hızlı olarak bir karar birliğine varması için kullanılır.
Nominal grup tekniği problem seçiminde grup içinde herkese eşit hak verilmesini sağlar.
Nasıl uygulanır
1.Gruptaki herkes önemli gördüğü problemi yazar veya söyler. Yazılmıyorsa bunlar tahtaya veya bir çizelgeye yazılır. Eğer yazılıyorsa kağıtlar toplanır.
2.Problem ifadeleri takımın görebileceği bir yere yazılır.
3.Aynı problemin 2 kez yazılıp yazılmadığı (farklı kelimelerle olabilir) kontrol edilir.
4.Problemlerin hepsine bir harf verilir.
5.Grup üyelerinden harfleri önem sırasına göre numaralandırması istenir.
6.Numaralandırmadan sonra her probleme karşı gelen harfin karşısındaki numaralar toplanır. En yüksek değeri alan problem takımın seçtiği problemdir.
7.En önemli bulunan madde üzerinde çalışılır ve listedeki diğerlerine doğru ilerlenir.

Başa Dön

PARETO DİYAGRAMI

Pareto DİYAGRAMI : Problem çözmek, başarı durumunu gözlemek veya problemin temel nedenini belirlemek için bir başlangıç noktası seçmek amacıyla tüm problemlerin veya şartların bağıl önemini göstermek için kullanılır.
Kontrol çizelgeleri veya diğer veri toplama formlarına dayanılarak yapılan Pareto diagramları bize dikkatimizi hangi önemli problemlere vereceğimiz konusunda yardım eder.
Nasıl uygulanır
1.Karşılaştırılacak problemleri beyin Fırtınası veya varolan verileri kullanarak seçin.
2.Ölçüm karşılaştırması için yıllık maliyet veya sıklık gibi bir standart seçin,
3. Çalışılacak zaman periyodunu seçin, 8 saat, 5 gün, 4 hafta, ... gibi.
4. Her kategorideki gerekli verileri bir araya getirin.
5. Diğer tüm kategorilere bağıl olan her kategorinin sıklığını veya maliyetini karşılaştırın.
6. Kategorileri azalan sıklık veya maliyetlerine göre, soldan sağa yatay bir eksende sıralayın. En az madde içeren kategoriler, en sağda son bar olarak birbirinin içine alınabilir. Ölçüm birimini dikey eksene çizin
7.En uzun bar'ın üstünden, soldan sağa doğru, kategorilerin kümülatif sıklığını veren bir çizgi eklenebilir. Bu hat, "Toplamın ne kadarı ilk 3 kategori ile açıklanır?" gibi sorulara cevap verir.

Başa Dön

RADAR DİYAGRAMI

Radar DİYAGRAMI : Organizasyonunu şimdiki performansı ile hedef performansı arasındaki farkı bir grafik üzerinde görebilmek için kullanılır. Güçlü ve iyileşmeye açık alanların görülmesini sağlar İyi kurulduğunda her kategorinin performansını sergiler
Takım üyelerinin organizasyonun performansı hakkındaki değişik görüşlerini ortaya çıkartır
Nasıl uygulanır
1. Ölçme sınıfları belirlenir. 5-10 ortalama sınıf sayısıdır. Kategoriler beyin fırtınası veya benzerlik DİYAGRAMIndan gelen başlıklarla oluşturulur.
2. Grafik oluşturulur
3. Performans sınflarının ölçüm değerleri belirlenir
4. Takımın karar verdiği ölçümler birleştirilir

En büyük performans farklılığı olan yere önem verilir.

Başa Dön

SEBEP - SONUÇ DİYAGRAMI

Sebep-Sonuç DİYAGRAMI : Belirli bir problemin veya durumun olası nedenlerini belirlemek, ortaya çıkarmak için kullanılır. Grubun problemin içeriğine odaklanmasını sağlar Problem hakkındaki grup bilgisinin ortaya çıkmasını sağlar
Detaylı bir sebep-sonuç DİYAGRAMI balık kılçığı şeklindedir, bu yüzden balık kılçığı DİYAGRAMI olarak da adlandırılır.
Olası nedenlerin iyi bir şekilde tanımlandığı diagramdan, en uygun neden ileriki analizler için belirlenir ve seçilir. Her sebep incelenirken, normlardan yöntemlerden oluşabilecek sapmalar, değişiklikler düşünülmelidir.

Nasıl uygulanır
1.DİYAGRAMI çizmek için gereken sebepler beyin fırtınası veya takım üyeleri tarafından önceden hazırlanmış basit kontrol çizelgeleri kullanılarak üretilir.
2.Sebep-sonuç DİYAGRAMI oluşturulur.
a) Problem ifadesini sağdaki kutunun içine yazılır.
b) Temel neden kategorileri yazılır. Üretim için metod, makina, malzeme ve insan gücü
c) Beyin fırtınasında bulunan fikirler, uygun ana kategorilere yerleştirilir.
d) Her sebep için "Bu neden oluştu?" sorusu sorulur ve cevapları ana sebeplerin dalları olarak listelenir.

3.Yorumlama
Problemin en temel sebeplerini bulmak için;
a) Tekrarlı oluşan sebepleri incelenir.
b) Grup içinde anlaşmaya varılır .Nominal grup tekniği kullanılabilir.
c) Farklı sebeplerin sıklığını belirlemek için kontrol çizelgeleri oluşturulur