..:: ALİ COŞKUN DALGIÇ  ::..          

 

..:: GÜNEŞ ENERJİLİ KURUTUCULAR ::..

 

Önsöz 

Kurutucular uygulama sıcaklıklarına göre veya kullanılan enerji kaynaklarına göre sınıflandırılırlar. Kurutma sistemleri uygulama sıcaklıkları bakımından yüksek veya düşük sıcaklık olmak üzere ikiye ayrılır. Yüksek sıcaklıklarda kurutma işlemi kısa sürede gerçekleşir ve gıdaların hava ile teması azdır. Yüksek sıcaklıktaki kurutucular kesikli veya sürekli sistemlerde kullanılabilirler. Yüksek sıcaklıktaki kurutucularda enerji kaynağı olarak elektrik veya fuel kullanılır. Yüksek sıcaklıklardaki kurutma işlemlerinde güneş enerjisi uygulamalarına birkaç özel tasarımlarda rastlanılmaktadır. Bu tasarımlarda güneş ışınları toplayıcılar aracılığı ile yoğunlaştırılmakta ve kurutma ortamına verilmektedir. Düşük sıcaklıktaki kurutma sistemlerinde ise güneş enerjisi yaygın olarak kullanılmaktadır. Kurutma işleminde uygulanan sıcaklık için birçok enerji kaynağı kullanılabilir.

Güneş enerjili kurutucular işletme maliyetlerinin çok düşük olmasından dolayı birçok gıdanın kurutulmasında kullanılabilir. Yatırım maliyetleri ise diğer kurutucular ile eşdeğer ekonomik maliyetlere sahiptir. Meyve ve sebzelerin yanı sıra hububat, baharat, çay ve kahvenin kurutulmasında kullanılabilir. Güneş enerjisi kullanılarak geliştirilen kurutucularda, hava solar kolektörlerde ısıtılmakta, ısınan hava kurutulacak olan gıdaların bulunduğu bölümden geçirilerek suyun buharlaştırma işlemi gerçekleşmektedir. "

..:: GÜNEŞ ENERJİLİ KURUTUCULAR ::..

 

Güneş enerjili kurutucuları hava sirkülasyonlarının şekline göre iki ana sınıfta toplamak mümkündür:

  •   Aktif güneş enerjili kurutucular (Zorlamalı konveksiyon)

  •   Pasif güneş enerjili kurutucular (Doğal konveksiyon-doğal sirkülasyonlu)

Aynı şekilde bu iki güneş enerjili kurutucu tipini güneşten etkileşimlerine göre üç alt başlıkta toplamak da mümkündür:

  •   Doğrudan etkileşimli güneş kurutucuları (bütünleşik)

  •   Dolaylı güneş enerjili kurutucular

  •   Birleşik tip güneş enerjili kurutucular

Çizelge 1.’de de görüldüğü gibi bu kurutma tipleri güneşten etkileşimlerine ve hava akımına göre sınıflandırılmaktadır. Hava akımları zorlamalı konveksiyonlarda fanlar aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Doğal konveksiyon ise hava çıkışlarına kurulan bacalar aracılığı ile oluşmaktadır. Doğrudan etkileşimli sistemlerde kurutma ortamı güneş toplayıcıları altında kalmakta, sera etkisi ile de ısınan hava kurutma işlemini gerçekleşmektedir. Dolaylı güneş enerjili kurutucularda ise kurutma kabini güneş ışımasının altında tutulmayarak yalıtım ile sistemden ayrılmakta, hava yalnızca güneş panellerinde ısıtılarak sisteme aktarılmaktadır.

Birleşik tip kurutucularda ise hava hem güneş panellerinde ısıtılmakta hem de kurutucu kabini güneş altında tutularak kurutma yapılmaktadır.

 

Aktif

Pasif

Doğrudan Etkileşimli

Dolaylı

Birleşik

Çizelge 1. Güneş Enerjili Kurutucular

 

..:: GÜNEŞ ENERJİLİ KURUTUCULARIN TASARIMI ::..

 

Güneş enerjili kurutucuların tasarımında kullanılan malzeme ve tasarımın şekli bölgeden bölgeye değiştiği gibi birçok kriteri de içermektedir. Bu kriterler:

  • Kurutma mevsimi ve bölgenin almış olduğu ışıma miktarı

  • Kurutma ortamının bulunduğu havanın şartları (nem miktarı ve sıcaklığı)

  • Kurutma kapasitesi ve periyotları

  • Kurutulacak olan ürünün ilk ve son nem oranları

  • Kurutma sıcaklığı

  • Kullanılacak olan malzemelerin uygunluğu ve fiyatları

  • Tasarımda ve imalattaki teknik personel yeterliliği

  • Kurutulacak olan gıdanın özellikleri ve güneş ile etkileşimlerinde meydan gelebilecek fiziksel ve kimyasal değişimler

şeklinde sıralanabilir.  Tüm bu kriterler yatırım maliyetlerini etkilediği gibi uygulama maliyetlerini de etkiler.  Kurutulacak olan gıdanın tüm özellikleri incelendikten sonra kapasiteler ve bölgesel şartlar da göz önünde bulundurularak tasarım gerçekleştirilebilir.

 

 

 

Ana Sayfa | Öz Geçmiş | Yayınlar | Danışmanlıklar | Gönüllü Tecrübe | Ailem

Gaziantep Üniversitesi | Gıda Mühendisliği Bölümü | Dersler | Linkler

Gıda Mühendisliği | TKY | ISO 9000 | Haccp | İPK | Biyogaz | Güneş Enerjisi | Tasarım | Yönetim